امروزه تحول دیجیتال برای همه مشاغل از کسب‌وکارهای کوچک گرفته تا شرکتها و کارخانه‌هایی با چند صد کارمند به یک امر ضروری تبدیل شده است. اما موضوعی که وجود دارد این است که متاسفانه بسیاری از صاحبان کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ هنوز به شناخت مناسبی درباره مفهوم تحول دیجیتال یا دیجیتالی شدن فرایندهای کسبوکار دست پیدا نکرده‌اند و نمی‌دانند که چرا تحول دیجیتال برای کسبوکارها به یک ضرورت تبدیل شده است. همچنین این موضوع که به چه شکلی باید در مسیر دیجیتالی شدن گام بردارند نیز به یکی از چالش‌های اصلی آنها تبدیل شده است. در همین راستا تصمیم گرفتیم در این مقاله از ایریسا مگ به بررسی تعریف تحول دیجیتال یا دیجیتالی شدن بپردازیم و به شما بگوییم که خروجی تحول دیجیتال در سازمان یا کسبوکار شما قرار است به چه شکلی باشد. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
در این مقاله به موضوعات زیر می‌پردازیم:
- تعریف تحول دیجیتال
- انواع مختلف تحول دیجیتال
- ابزارهای اساسی تحول دیجیتال در سازمان‌ها
- مواجه با چالش‌های دیجیتالی شدن
تعریف تحول دیجیتال
باتوجه‌به اینکه تحول دیجیتال در هر کسب و کار یا شرکتی میتواند به شکل متفاوتی اتفاق بیافتد، ارائه یک تعریف کلی برای آن میتواند کمی دشوار باشد. اما با این حال، اگر بخواهیم یک تعریف برای دیجیتالی شدن ارائه دهیم، میتوان گفت که تحول دیجیتال عبارت است از تغییرات فرهنگی، سازمانی و عملیاتی در یک کسب و کار، سازمان، صنعت یا اکوسیستم از طریق ادغام هوشمندانه فناوری‌ها، فرایندها و شایستگی‌های دیجیتال در تمامی زمینه‌ها و سطوح به صورت مرحله‌ای و کاملاً استراتژیک. این تحولات برنامه‌ریزی شده در نهایت منجر به بروز تغییرات اساسی در عملکرد کسب و کارها و نحوه ارائه ارزش به مشتریان خواهد شد. به دلیل نقش موثری که دیجیتالی شدن فرایندها و استراتژی‌های یک سازمان میتواند روی رشد آن مجموعه داشته باشد، بحث تحول دیجیتال به یک مزیت رقابتی در بازار تبدیل شده است و عموماً آن دسته از کسبوکارها یا سازمان‌هایی که بتوانند عملکرد بهتری را در این زمینه داشته باشند، شانس بیشتری برای رسیدن به موفقیت و سبقت از رقبا خواهند داشت. البته به خاطر داشته باشید که دگردیسی دیجیتال لزوماً یک هدف مشخص در قالب یک محصول یا خدمت نیست که یک سازمان بتواند به آن دست پیدا کند، بلکه یک فرایند بلند مدت است که در طول زمان شکل می‌گیرد و کلیت عملکرد یک سازمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
| بیشتر بخوانید: چگونه تحول دیجیتال را شروع کنیم؟ |
برخی از شناخته شده‌ترین تحولات دیجیتال موفق در دنیا عبارتند از:
- شرکت یونایتد پارسل سرویس (UPS)
- رستوران‌های زنجیره‌ای مک دونالد (McDonald’s)
- رستوران‌های زنجیره‌ای دومینوز پیتزا (Domino’s Pizza)
- شرکت دراپ باکس (DropBox)
- شرکت نتفلیکس (Netflix)
- شرکت اسپاتیفای (Spotify)
- برنامه تحصیلی ThePowerMBA
انواع مختلف تحول دیجیتال
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، تحول دیجیتال برای تمامی شرکتها و سازمان‌ها یک معنای واحد ندارد و نحوه استفاده از این فرایند در هر مجموعه‌ای میتواند با توجه به اهداف و استراتژی‌های آن مجموعه متفاوت باشد. به طور کلی میتواند 4 شکل اصلی برای دیجیتالی شدن در نظر گرفت که هر مجموعه‌ای میتواند بر حسب نیاز خود یکی از آنها را مورد استفاده قرار داده یا حتی از ترکیب تمامی آنها استفاده نماید. در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
1. تحول فرایند (Process Transformation)
شرکتها می‌توانند برای ایجاد تحول دیجیتال در فرایندهای داخلی مجموعه خود اقدام نمایند که با عنوان تحول فرایندهای کسبوکار شناخته می‌شود و میتوان آن را اولین حالت دیجیتالی شدن دانست. این نوع تحول دیجیتال در نهایت به نتایج بسیار موثری در زمینه کاهش هزینهها، بهبود کیفیت و زمان چرخه تولید در سازمان منجر خواهد شد. به کارگیری اتوماسیون اداری به جای انجام دستی فرایندهای اداری میتواند یک مثال بسیار مناسب برای این سبک از دیجیتالی شدن باشد.
| بیشتر بخوانید: مراحل تحول دیجیتال در یک کسب و کار کداماند؟ |
2. تحول مدل کسب و کار (Business Model Transformation)
دومین نوع تحول دیجیتال که در کسبوکارها و سازمان‌های مختلف قابل مشاهده است، تغییر اساسی در روش ارائه ارزش به مشتریان است. این نوع از تحول مستقیماً به ارتباط شما با مشتریان و میزان رضایت آنها مرتبط خواهد بود. به عنوان مثال شرکت نتفلیکس پیش‌تر برای مشتریان خود DVD ارسال می‌کرد اما در یک تحول دیجیتال اساسی و هوشمندانه اقدام به راه‌اندازی سرویس آنلاین نمودند و از یک شرکت کوچک به یک امپراطوری میلیارد دلاری تبدیل شد.
3. تحول دامنه (Domain Transformation)
سومین حالتی که می‌توانید از تحول دیجیتال در کسبوکار یا سازمان خود استفاده نمایید، اصطلاحاً ایجاد تحول در دامنه است. در این روش یک شرکت باید روی محصولات یا خدمات خود یک بازنگری داشته و با استفاده از فناوریهای جدید تغییراتی را اعمال کند که در نهایت باعث جذب یک گروه هدف جدید و افزایش تعداد مشتریان شود. به عنوان مثال اگر قبلاً امکان خرید محصولات دیجیتال را برای مشتریان خود فراهم کرده بودید، اکنون می‌توانید با ارائه قابلیت اجاره محصولات، دامنه مشتریان خودتان را گسترش دهید.
4. تحول فرهنگی / سازمانی (Cultural / Organizational Transformation)
در آخرین نوع تحول دیجیتال، یک سازمان میتواند برای ایجاد تحول فرهنگی یا سازمانی اقدام نماید. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که یک سازمان تشخیص دهد که فرهنگ یا رویکرد سازمانی با چشم‌انداز و اهداف اصلی سازمان همسو نمی‌باشد. در نتیجه باتوجه‌به اینکه این عدم هماهنگی مانعی برای پیشرفت سازمان می‌باشد، نیاز به تحول فرهنگی یا سازمانی احساس می‌شود. استفاده از روش‌های مدیریت پروژه به روز مثل متدلوژی اسکرام و اجایل به جای روش‌های سنتی پیشین میتواند یک مثال بسیار مناسب برای تحول فرهنگی یا سازمانی باشد.
ابزارهای اساسی تحول دیجیتال در سازمان‌ها
به طور کلی برای اینکه بتوانیم در یک سازمان تحول دیجیتال را پیاده‌سازی کنیم، باید از یکسری ابزارهای مناسب استفاده کنیم. در واقع این ابزارها با ما کمک می‌کنند تا بتوانیم فرایندهای تحول دیجیتال را به‌شکل راحت‌تری دنبال کنیم و عملکرد بهتری را در این زمینه داشته باشیم. در ادامه به معرفی برخی از اصلیترین ابزارهای تحول دیجیتال در سازمان می‌پردازیم:
1. سامانه مدیریت روابط با مشتریان (CRM): این سامانه به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند اطلاعات مشتریان خود را در یک پایگاه داده مرکزی جمع‌آوری کرده و با ارائه خدمات بهتر، پاسخگویی سریع‌تر و تعاملات سازنده‌تر، فرایند ارتباط با مشتریان خود را بهبود ببخشند.
2. سامانه مدیریت منابع انسانی (HRM): سامانه مدیریت منابع انسانی یکی از ابزارهای مهم در تحول دیجیتال سازمان‌ها است. این سامانه با استفاده از فناوریهای نوین، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرایندهای مدیریتی مربوط به منابع انسانی مثل فرایندهای استخدام، آموزش، اریابی عملکرد و پرداخت حقوق و مزایای کارکنان را بهبود بخشند.
3. سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP): یکی دیگر از ابزارهای مهم و کاربردی در زمینه تحول دیجیتال، سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی است. این سیستم با یکپارچه کردن تمامی فرایندهای کسب و کار، امکان مدیریت بهتر و کارآمدتر را فراهم می‌کند.
4. سامانه مدیریت ارتباط با همکاران (ERM): سامانه مدیریت ارتباط با همکاران یکی دیگر از ابزارهای اساسی تحول دیجیتال در سازمان ها است. این سامانه‌ها به سازمان ها کمک می‌کنند تا ارتباطات داخلی خود را بهبود ببخشند. با استفاده از سامانه ERP کارکنان می‌توانند با هم در ارتباط باشند، فایل ها و اطلاعات را به اشتراک بگذارند و روی پروژه‌های مشترک کار کنند
5. سامانه مدیریت فرایندها (BPMS): یکی دیگر از ابزارهای اساسی تحول دیجیتال در سازمان، سامانه مدیریت فرایندها است. با استفاده از BPMS، سازمان‌ها می‌توانند فرایندهای خود را شناسایی و بهینه‌سازی کنند. این سامانه قابلیت اتصال به سایر سیستم‌ها و برنامه‌های سازمانی مانند ERP و CRM را دارد و با استفاده از تکنولوژیهایی مانند سیستمهای کارتابل و گردش کار، امکان برقراری یکپارچگی در فرایندهای سازمانی را فراهم می‌کند.
6. سامانه مدیریت داده‌ها (DMS): سامانه مدیریت داده‌ها یکی از ابزارهای اساسی تحول دیجیتتال در سازمان‌ها است. این سامانه شامل مجموعه‌ای از فناوری‌ها و روش‌هایی است که به سازمان ها کمک می کند تا داده‌های خود را به‌صورت مرتب و سازماندهی شده مدیریت کرده و از آنها برای تصمیم‌گیری استفاده کنند.
مواجه با چالش‌های دیجیتالی شدن
شاید در ابتدا بسیاری از صاحبان کسبوکارها با شنیدن اصطلاح تحول دیجیتال یا دیجیتالی شدن این ذهنیت را پیدا کنند که تنها قرار است از فناوری‌ها، نرم‌افزارها و فرایندهای جدید که کارآمدتر از شیوه‌های سنتی هستند در کسب و کار خود استفاده نمایند. اما واقعیت این است که دیجیتالی شدن یک راهکار جدید و نوآورانه است و در واقع هسته اصلی کسبوکار شما را هدف قرار می‌دهد. زمانی که شما تصمیم می‌گیرید کسب‌وکارتان را به سمت تحول دیجیتال هدایت کنید، باید به خاطر داشته باشید که قرار است بسیاری از تفکرات، فرایندها، اقدامات، ارزش‌ها، اهداف و… را با استفاده از یک تفکر دیجیتال مناسب متحول کنید که این موضوع در نهایت روی خروجی کار شما، هزینه، زمان و روابطی که با مشتریان خود دارید تاثیر مستقیم خواهد داشت.
باتوجه‌به وسعت تغییرات و نتایج آن قطعاً با چالش‌ها و مشکلات مختلفی مثل عدم مشارکت کارکنان، نداشتن استراتژی مناسب، محدودیت بودجه، نگرانی‌های امنیتی، نداشتن دانش یا مهارت لازم و… مواجه خواهید شد که اگر به شکلی مناسب به آنها فکر نکرده و راهکار مناسب را پیش‌بینی نکرده باشید، در مسیر تحول دیجیتال دچار مشکل شده یا حتی جزء 70 درصد کسب‌وکارهایی باشید که طبق آمار ارائه شده در مسیر تحولات دیجیتال خود شکست خورده‌اند. به همین دلیل لازم است قبل از هر کاری در ابتدا برای شناسایی چالش‌های احتمالی و ارائه راهکار مناسب برای آنها اقدام نمایید که در مقاله دیگر به تفصیل به این چالش‌ها و نحوه مواجه با آنها خواهیم پرداخت.
پاسخ به برخی از سوالات رایج شما درباره تحول دیجیتال
|
در این مقاله به بررسی تعریف تحول دیجیتال در کسب و کارها پرداخته و سعی کردیم یک دید کامل از مسیر پیش رو به شما ارائه دهیم. چرا که دیجیتالی شدن یک کسب و کار یا سازمان باعث می‌شود تا خدمات بهتری به مشتریان، کارکنان، شرکا و سهامداران ارائه شود. امروزه تحول دیجیتال یک اصل بسیار مهم برای کسب و کارها یا سازمان‌های مختلف به شمار می‌رود و آن دسته از کسب و کارهایی که تمایل دارند رشد چشمگیری را داشته و از رقبای خود در بازار سبقت بگیرند باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.