فرهنگ یکی از اصلی‌ترین بخش‌های تشکیل‌دهنده یک سازمان است. در واقع هر سازمانی یک فرهنگ منحصر به فرد خود را دارد که یا توسط رهبر سازمان طراحی می‌شود، یا به‌صورت خودکار و بر اساس نیاز شکل می‌گیرد. به این فرهنگ، فرهنگ سازمانی می‌گویند که نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یا شکست سازمان‌ها ایفا می‌کند. باتوجه‌به اهمیت بالای فرهنگ سازمانی، ما در این مقاله از وبلاگ ایریسا به شما خواهیم گفت که فرهنگ سازمانی چیست و شرکت‌ها چگونه آن را ایجاد می‌کنند. همچنین به انواع فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های سازمانی نیز اشاره می‌کنیم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
در این مقاله به بررسی موضوعات زیر می‌پردازیم:
- فرهنگ سازمانی چیست؟
- چرا فرهنگ سازمانی مهم است؟
- فرهنگ سازمانی چه مدل‌هایی دارد؟
- شرکت‌ها چگونه فرهنگ سازمانی خود را می‌سازند؟
فرهنگ سازمانی چیست؟
فرهنگ سازمانی مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها و تعامل‌هایی است که محیط سازمان را می‌سازد. این فرهنگ، نشان‌دهنده ارزش‌های بنیادین یک کسب‌و‌کار است. علاوه‌بر این، فرهنگ سازمانی انتظارات کارکنان و رهبران سازمان را منعکس کرده و اغلب، مسیر آینده گروه را تعیین می‌کند.
بسته به نوع سازمان، در متن فرهنگ سازمانی نکات مختلفی نوشته می‌شود. برخی از این نکات عبارت‌اند از:
- نحوه کار شرکت و نوع رفتار با کارکنان و مشتریان
- میزان قدرت تصمیم‌گیری کارکنان
- نحوه انتقال اطلاعات به کارکنان و مشتریان
- تعهد کارکنان نسبت به ارائه محصول یا خدمات مناسب
چرا فرهنگ سازمانی مهم است؟
فرهنگ سازمانی روی بسیار از عوامل اثرگذار است؛ از شیوه تصمیم‌گیری گرفته تا نحوه تعامل کارکنان. آشنایی بیشتر با این مفهوم نیز به شما کمک می‌کند تا بدانید که آیا ارزش‌های سازمان شما با ارزش‌های خودتان مطابقت دارد یا خیر. به عبارت دیگر، وقتی که فرهنگ سازمان شما با کارکنان هم‌سو باشد، آنها احساس راحتی و ارزش بیشتری خواهند کرد.
فرهنگ سازمانی چه مدل‌هایی دارد؟
فرهنگ سازمانی می‌تواند در مدل‌ها و شکل‌های مختلفی در سازمان پیاده‌سازی شود که در ادامه به بررسی برخی از آنها خواهیم پرداخت:
فرهنگ قبیله‌ای
در سازمان‌هایی که فرهنگ قبیله‌ای دارند، اعضای تیم‌ها مثل اعضای یک خانواده در کنار هم فعالیت می‌کنند. رفتار افراد در چنین محیط‌هایی دوستانه بوده و همراه با مسئولیت‌پذیری و احترام است. شرکت‌های دارای فرهنگ قبیله‌ای بر مشارکت کارکنان و تیم‌سازی تأکید دارند و کارکنان را تشویق می‌کنند که رهبران سازمان را به‌عنوان مربی ببینند. شرکت‌های کوچک در مقایسه با شرکت‌های بزرگ، بیشتر از فرهنگ قبیله‌ای استقبال می‌کنند. این شرکت‌ها رفاه و سلامت کارکنان را در اولویت قرار می‌دهند و در عین حال، اعضای تیم را به چالش می‌کشند و سعی می‌کنند که به آنها انگیزه دهند. از طرفی، سازمانی که با فرهنگ قبیله‌ای فعالیت می‌کند، توجه به واحد منابع انسانی را در اولویت قرار می‌دهد؛ در نتیجه، این نوع سازمان‌ها اغلب رویکردهای بلندمدت منابع انسانی را اجرا می‌کنند که بر کار گروهی تأکید دارد.
| بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک چیست و چه کاربردی در سازمان دارد؟ |
فرهنگ ادهوکراسی
شرکتی که بر خلاقیت و نوآوری تأکید دارد، دارای فرهنگ ادهوکراسی است. چنین شرکت‌هایی تمایل به حفظ یک محیط کاری نوآورانه، پویا و خلاق دارند. در فرهنگ سازمانی ادهوکراسی، معمولاً کارکنان تشویق می‌شوند تا ایده‌های جدید خود را آزمایش کنند. کسب‌وکارهایی که فرهنگ ادهوکراسی دارند نیز به‌دنبال گسترش تجارت خود و توسعه محصولات جدید هستند. آنها موفقیت را بر این اساس می‌سنجند که نیازهای بازار را پیش‌بینی کنند و راه‌حل‌هایی ارائه کنند که این نیازها را برآورده کند.
فرهنگ بازار
سازمانی که فرهنگ بازار دارد، وظایف را به‌سرعت و کارآمد انجام می‌دهد و موفقیت خود را بر اساس نتایج بازار سهام می‌سنجند. این سازمان‌ها اغلب از حس رقابت‌جویی برای ایجاد انگیزه در رهبران و کارکنان استفاده می‌کنند. افراد حاضر در سازمان نیز کار خود را حول کمک به اهداف مشخص‌شده متمرکز می‌کنند.
فرهنگ سلسله‌مراتبی
در فرهنگ سلسله‌مراتبی، کارکنان از فرایندهای سازمانی دقیقی پیروی می‌کنند. رهبران نیز کارکنان را مرتب تشویق می‌کنند که تمامی فرایندها را به‌درستی دنبال کنند. این نوع از سازمان‌ها، دستیابی به نتایج، کارایی و یکنواختی را ارزشمند می‌دانند. کنترل فرآیندها و حل سیستماتیک مشکلات به شرکت‌هایی که فرهنگ سلسله‌مراتبی دارد کمک می‌کند تا مؤثر عمل کنند.
شرکت‌ها چگونه فرهنگ سازمانی خود را می‌سازند؟
رهبران شرکت می‌توانند فرهنگ سازمانی را با نوشتن بیانیه مأموریت (mission statement) که در تمام سطوح عملیاتی شرکت اعمال می‌شود، تعیین کنند. آنها می‌توانند تعیین کنند که برای چه چیزی بیشتر ارزش قائل هستند و چه ارزش‌هایی را اولویت سازمان می‌دانند. لازم است بدانید فرهنگ مثبتی که عمیقاً در هویت یک سازمان تثبیت شده است، می‌تواند به کارکنان کمک کند تا اهداف خود را دنبال کرده و به آنها دست پیدا کنند.
در این مقاله به شما گفتیم که فرهنگ سازمانی چیست، چرا مهم است، چه انواعی دارد و شرکت‌ها چگونه فرهنگ سازمانی خود را می‌سازند.
به‌عنوان نکته آخر باید یادآوری کنیم که فرهنگ سازمانی از پدیده‌هایی است که اگر به آن بی‌توجهی کنید، سازمان خود را به‌سمت شکست هدایت می‌کنید؛ چرا که فرهنگ سازمانی تمامی بخش‌های سازمان شما را در برمی‌گیرد و روی عملکرد و روحیه کارکنان شما بسیار اثرگذار است. همچنین می‌تواند وحدت بین اعضای تیم را بیشتر کند و شما را به نتایج مدنظرتان برساند.