مدیریت و برنامه‌ریزی در هر سازمان، یک اصل کلیدی برای حفظ مشتری است. امروزه سیستم‌های مختلفی جهت مدیریت برنامه‌ها و همکاری اعضای سازمان وجود دارد. اما یکی از بهترین سیستم‌ها در این حوزه، اجایل (Agile) نام دارد. این رویکرد، به‌عنوان یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین شیوه‌های توسعة نرم‌افزار، به طور گسترده در حوزه‌های مختلف استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله از ایریسا مگ قصد داریم تا این سیستم مدیریت چابک را به‌صورت کامل و به زبان ساده، با شما بررسی نماییم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این متن با ما همراه باشید.
در این مقاله به بررسی موضوعات زیر می‌پردازیم:
اجایل چیست؟
اجایل (Agile) که در زبان فارسی با عنوان سیستم مدیریت چابک نیز شناخته می‌شود، یک روش توسعه نرم‌افزار است که بر پایه ارزش‌هایی مانند همکاری، تعامل با مشتری، تحوّل و پاسخگویی سریع به تغییرات بنا شده است. در این روش، تیم‌های توسعه نرم‌افزار به‌صورت مستمر و در فواصل زمانی کوتاه، نسخه‌هایی از نرم‌افزار را به مشتری ارائه می‌دهند تا با بازخورد مشتریان، نرم‌افزار را بهبود دهند و بر آن کار کنند. روش Agile برای توسعه نرم‌افزارهای پیچیده و بزرگ، به‌خصوص در محیط‌هایی که نیاز به تغییرات مکرر دارند، بسیار مناسب است.
اجایل مانیفست یا مبانی فکری سیستم مدیریت چابک
باتوجه‌به مبانی فکری، این سیستم مجموعه‌ای از اصول و مفاهیم است که در روش Agile بکار می‌روند. این مانیفست در سال ۲۰۰۱ توسط ۱۷ نفر از صاحب‌نظران و متخصصان توسعه نرم‌افزار به طور رسمی منتشر شد. به طور مختصر این مانیفست شامل ۴ اصل اساسی است:
1. اولویت دادن به افراد و تعامل بین آن‌ها، بیشتر از فرایندها و ابزارها.
2. ارائه نسخه‌های کوتاه‌مدت و قابل‌ارائه به مشتری، بیشتر از نسخه‌های بلندمدت.
3. همکاری با مشتری، بیشتر از تعریف شرایط قرارداد.
4. پاسخگویی به تغییرات، بیشتر از پیروی از یک طرح دقیق.
این اصول به‌منظور افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت نرم‌افزار، در روش Agile بکار می‌روند.
12 اصل اجایل
علاوه بر مبانی فکری و فلسفی فوق، این سیستم دارای 12 اصل بنیادی به شرح زیر است:
اولین اصل، اولویت دادن به رضایت مشتری است. در این رویکرد، هدف اصلی تیم توسعه نرم‌افزار، ارائه محصولی است که نیاز‌های مشتری را برآورده کند.
دومین اصل اجایل، پذیرش تغییرات است. در این رویکرد، تغییرات به‌عنوان یک فرایند طبیعی در جریان توسعه نرم‌افزار در نظر گرفته می‌شود و تیم توسعه نرم‌افزار باید بتواند به‌سرعت به تغییرات پاسخ دهد.
سومین اصل، تحویل محصولات در کوتاه‌مدت است. در این رویکرد، تیم توسعه نرم‌افزار باید بتواند به‌صورت مداوم نسخه‌های جدید از نرم‌افزار را تحویل داده و به بازخوردهای مشتریان پاسخ دهد.
چهارمین اصل سیستم مدیریت چابک، همکاری بین تیم‌ها است. در این رویکرد، همکاری و تعامل بین تیم‌های مختلف به‌عنوان یک عامل مهم در توسعه نرم‌افزار در نظر گرفته می‌شود.
پنجمین اصل، تشویق به خلاقیت و نوآوری است. در این رویکرد، تیم توسعه نرم‌افزار باید بتواند به‌صورت خلاقانه و نوآورانه به حل مشکلات پرداخته و راه‌حل‌های جدیدی را پیدا کند.
ششمین اصل، فرایندهای ساده است. در این رویکرد، تلاش برای ساده‌سازی توسعه نرم‌افزار و کاهش پیچیدگی‌ها در مسیر توسعه، مورد توجه قرار می‌گیرد.
| بیشتر بخوانید: ذهنیت رشد در مقابل ذهنیت ثابت: پذیرش مهارت‌ها و فرصت‌های جدید |
هفتمین اصل، توسعه به‌صورت چرخه‌ای است. در این رویکرد، توسعه نرم‌افزار به‌صورت چرخه‌های تکراری انجام می‌شود و هر چرخه شامل برنامه‌ریزی، طراحی، توسعه، آزمون و ارزیابی است.
هشتمین اصل اجایل، تیم مستقل و خودسازمانده، است. در این رویکرد، تیم توسعه نرم‌افزار باید بتواند به‌صورت مستقل به توسعه نرم‌افزار پرداخته و به شکل همکارانه با یکدیگر کار کنند.
نهمین اصل، اولویت دادن به افراد و تعامل بین آن‌ها است. در این رویکرد، تلاش برای ایجاد یک فضای کاری مناسب و همکاری بین اعضای تیم، مورد توجه قرار می‌گیرد.
دهمین اصل اجایل، آزمون‌های مداوم است. در این رویکرد، تلاش برای بهبود کیفیت نرم‌افزار و کاهش خطاها با استفاده از آزمون‌های مداوم، مورد توجه قرار می‌گیرد.
یازدهمین اصل، ارتباط مستقیم با مشتری است. در این رویکرد، همکاری با مشتریان و پاسخگویی به نیاز‌های آن‌ها، به‌عنوان یک عامل مهم در توسعه نرم‌افزار در نظر گرفته می‌شود.
دوازدهمین و آخرین اصل اجایل، بهینه‌سازی فرایندها است. در این رویکرد، تلاش برای بهینه‌سازی فرایندها و کاهش هدررفت‌ها در فرایند توسعه، مورد توجه قرار می‌گیرد.
رویکردهای اجایل
فریم‌ورک‌ها یا رویکردهای اصلی سیستم مدیریت چابک شامل مجموعه‌ای از روش‌ها و فرایندهایی هستند که برای توسعه نرم‌افزار با رویکرد Agile استفاده می‌شوند. در ادامه به توضیح سه فریم‌ورک اصلی یعنی اسکرام، کانبان و Programming (XP) پرداخته می‌شود:
1. فریم‌ورک اسکرام اجایل
اسکرام (Scrum) یک فریم‌ورک مدیریت پروژه است که برای توسعه نرم‌افزار با رویکرد Agile استفاده می‌شود. در این فریم‌ورک، تیم توسعه نرم‌افزار به‌صورت چابک و چرخه‌ای کار می‌کند و هر چرخه شامل برنامه‌ریزی، توسعه، آزمون و ارزیابی است. همچنین در این اسکرام، تیم توسعه نرم‌افزار به صورت خودسازمانده و مستقل کار می‌کند و هر چند هفته یکبار نسخه جدید از نرم‌افزار تحویل می‌دهد. درنهایت این رویکرد شامل سه نقش اصلی است که عبارتند از Product Owner، Scrum Master و Development Team.
2. فریم‌ورک کانبان
کانبان (Kanban) نیز یک فریم‌ورک مدیریت پروژه است که برای توسعه نرم‌افزار با رویکرد اجایل استفاده می‌شود. در فریم‌ورک Kanban، کارت‌های کانبان به‌عنوان یک ابزار برای مدیریت فرایند توسعه نرم‌افزار استفاده می‌شوند. در این فریم‌ورک، هدف اصلی بهینه‌سازی فرایند توسعه نرم‌افزار است و تلاش برای کاهش هدررفت‌ها و بهبود جریان کار، موردتوجه قرار می‌گیرد. بر اساس این رویکرد، هیچ نقش خاصی برای اعضای تیم تعریف نشده است و همه اعضا، به‌صورت برابر و همکار، با یکدیگر کار می‌کنند.
3. فریم‌ورک Programming (XP)
فریم‌ورک Programming XR یا XR به‌عنوان یکی از رویکردهای اجایل برای توسعه نرم‌افزار در حوزه واقعیت افزوده و واقعیت مجازی معرفی شده است. این فریم‌ورک برای توسعه نرم‌افزار‌هایی که در حوزه XR فعالیت می‌کنند، به کار گرفته می‌شود.
در این رویکرد، تمرکز روی تجربه کاربری و ارائه یک محصول با کیفیت بالا است. برای این منظور، فرایند توسعه نرم‌افزار به‌صورت چابک و چرخه‌ای است و هر چرخه شامل برنامه‌ریزی، طراحی، توسعه، آزمون و ارزیابی است. همچنین، در فریم‌ورک XR، تلاش برای کاهش هدررفت‌ها و بهبود جریان کار، موردتوجه قرار می‌گیرد.
برای استفاده از این فریم‌ورک، تیم توسعه نرم‌افزار باید با تکنولوژی‌هایی که در حوزه XR استفاده می‌شوند، آشنا باشند. همچنین، برای اجرای فرایند توسعه نرم‌افزار به‌صورت چابک، ابزارهایی مانند Trello، Jira و Slack برای مدیریت پروژه و ارتباط با اعضای تیم مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مشاهده می‌کنید که هر یک از این رویکردها در سیستم اجایل، مزایای خاص خود را دارند؛ لذا باتوجه‌به تفاوت‌های این سه رویکرد، انتخاب فریم‌ورک مناسب برای توسعه نرم‌افزار بر اساس نیاز‌های پروژه و تیم توسعه، بسیار مهم است.
در این مقاله سعی داشتیم تا اجایل یا سیستم مدیریت هوشمند را به طور کامل با شما بررسی نماییم؛ لذا گس از معرفی این سیستم، اصول اساسی و همچنین مهم‌ترین رویکردهای Agile را توضیح دادیم. امیدواریم مطالعه این متن برای شما کاربردی و مفید بوده باشد.