برخلاف بسیاری از مواد موجود در سطح زمین، ضایعات فلزات به‌ویژه ضایعات آهن و فولاد را می‌توان بدون اینکه تغییری در ویژگی‌های آنها به وجود بیاید، بارها و بارها بازیافت کرده و مورد استفاده قرار داد. به همین دلیل است که عموماً صنایع مختلف فلزات را قابل بازیافت‌ترین ماده در جهان می‌دانند و بازیافت آنها را در دستور کار خود قرار داده‌اند. چراکه استفاده از ضایعات فلزات مختلف از جمله ضایعات آهن و فولاد باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها شده و در کنار آن نیز به شکل مناسبی به حفظ محیط زیست کمک می‌کند. اگر تمایل دارید تا با انواع مختلف ضایعات فلزی آشنا شده و به شناخت بهتری درباره مزایای استفاده از فلزات بازیافت شده مثل فولاد بازیافتی دست پیدا کنید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً این مقاله از ایریسا مگ را تا انتها مطالعه کنید.
موضوعاتی که در این مقاله به آنها می‌پردازیم، عبارتاند از:
پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تعریف ضایعات آهن و فولاد
فلزت به‌خصوص آهن و فولاد در واقع جزء معدود موادی هستند که می‌توان آنها را بدون هیچگونه محدودیتی بازیافت کرده و مجدداً مورد استفاده قرار داد. در واقع این دسته از فلزات بعد از بازیافت ویژگی‌های اصلی خودشان به ویژه استحکامی که دارند را از دست نمی‌دهند و به همین دلیل هم می‌توان به دفعات متعدد از آنها استفاده کرد. در چنین شرایطی فلزات مختلفی که چرخه عمر آنها به پایان رسیده است، به‌عنوان محصولات مستهلک از دور خارج می‌شوند اما مجدداً به‌عنوان ماده اولیه وارد چرخه تولید محصولات فلزی جدید می‌شوند. درنتیجه هم در بحث‌های مالی صرفه‌جویی مناسبی می‌شود و هم با بازیافت هدفمند فلزات قابل بازیافت به حفظ محیط زیست کمک می‌شود.
| بیشتر بخوانید: فولاد چگونه ساخته می‌شود؟ |
لیست انواع ضایعات فلزی
به‌طور کلی ضایعات فلزی به 3 دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتاند از:
در ادامه به بررسی هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
1. ضایعات فلزات آهنی
همانطور که از نام این دسته بندی نیز مشخص است، منظور از فلزات آهنی هر فلزی است که در ساخت آن از آهن استفاده شده است. خود آهن و آلیاژهای آن مثل فولاد، چدن یا فرفورژه در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. این فلزات از استحکام بالایی برخوردار بوده و جزء فلزات بادوام به شمار می‌روند. اما موضوعی که وجود دارد این است که آهن و آلیاژهای مختلف آن از جمله فولاد دارای مقادیر مشخصی کربن هستند و به همین دلیل نیز تقریباً همه فلزات آهنی به غیر از فرفورژه و فولاد ضدزنگ، بیش از سایر فلزات در معرض خطر زنگ‌زدگی قرار گرفته‌اند. از آهن و آلیاژهای آن در ساخت مصالح ساختمانی، وسایل حمل و نقل، لوازم آشپزخانه و… استفاده می‌شود و باتوجه‌به اینکه تغییری در ساختار ضایعات آهن و فولاد رخ نمی‌دهد، نیاز به پردازش خاصی ندارند و خیلی راحت می‌توان آنها را وارد چرخه تولید محصول جدید کرد.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع مختلف محصولات فولادی
10 کشور برتر تولید کننده فولاد در جهان |
2. ضایعات فلزات غیرآهنی
ضایعات فلزی غیر آهنی نیز نوع دیگر از ضایعات هستند که در ساخت آنها از آهن استفاده نشده است. ضایعات فلزی غیرآهنی نیز به هیچ عنوان با گذشت زمان خواص شیمیایی خودشان را از دست نمی‌دهند و به همین دلیل نیز می‌توان آنها را به‌صورت دائم بازیافت کرده و مجدداً مورد استفاده قرار داد. ضایعات فلزات غیرآهنی در مقیسه با ضایعات فلزات آهنی لیست طولانی‌تری را شامل می‌شوند که برخی از رایج‌ترین و شناخته شده‌ترین فلزات غیرآهنی که ضایعات آنها بازیافت می‌شوند عبارتاند از: آلومینیوم، روی، مس، نیکل، سرب، قلع، روی، طلا، نقره و… فلزات غیرآهنی چکس خوار هستند و باتوجه‌به اینکه در ساختار آنها از آهن استفاده نشده است، در مقایسه با از مقاومت بیشتری در برابر زنگ زدگی برخوردار هستند. از این دسته از فلزات برای ساخت ناودان‌ها، لوله‌های آب، سقف و… استفاده می‌شود.
3. ضایعات فلزات تجزیه ناپذیر
اما آخرین دسته‌بندی فلزات مربوط به فلزات تجزیه ناپذیر است. ضایعات این دسته از فلزات به هیچ عنوان قابل بازیافت نیستند و در صورتی که به هر دلیلی دچار مشکل شوند، دیگر امکان استفاده مجدد از آنها وجود ندارد. اما خبر خوب این است که اکثر ضایعات فلزی قابل بازیافت هستند و تنها تعداد محدودی از آنها در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. فلزات رادیواکتیو مثل اورانیوم و پلوتونیوم و همچنین فلزات سمی مثل جیوه را جزء دسته فلزات تجزیه ناپذیر می‌دانیم که ضایعات آنها قابل بازیافت نمی‌باشد یا به دلیل خطراتی که می‌توانند برای محیط زیست و سلامت بشریت داشته باشند، از بازیافت آنها صرف نظر می‌شود.
پاسخ به برخی از سوالات متداول شما درباره ضایعات آهن و فولاد:
|
بر اساس بررسی‌های انجام شده مشخص شده است که حدود %93 از کل ضایعات فولاد تولید شده، قابل بازیافت هستند و به طور کلی بازیافت ضایعات فلزی به‌ویژه ضایعات آهن و فولاد فرایندی آسان اما زمان‌بر است. اما بحث زمان‌بر بودن این فرایند به هیچ عنوان باعث نشده است که این مورد نادیده گرفت شود. چراکه قطعاً مزیت‌هایی که وارد کردن ضایعات فلزات به چرخه تولید و استفاده مجدد از آنها می‌تواند برای محیط زیست داشته باشد بسیار بیشتر است و همین موضوع سبب شده است تا تمامی صنایع و کسب‌وکار به این موضوع توجه ویژه‌ای را داشته باشند. به همین دلیل است که با گذشت زمان به‌جای اینکه شاهد افزایش آسیب‌‌های احتمالی تولید فلزات مختلف در کارخانه‌های مربوطه باشیم، شاهد افزایش بازیافت ضایعات فلزی از جمله ضایعات آهن و فولاد و کاهش تاثیر صنعت آهن و فولاد روی محیط زیست هستیم.